Fitoplazma (Flavescence doree)
Vinogradarstvo Republike Hrvatske suočeno je sa epidemijom širenja Zlatne žutice ( fitoplazme ). Fitoplazma se proširila iz južne Francuske i sjeverne Italije. U zadnjih 20 godina proširila se po Švicarskoj, Portugalu, Španjolskoj, Srbiji, Austriji, Sloveniji, Hrvatskoj, Mađarskoj pa i Njemačkoj.
Zlatne žutice
Postoje tri različite skupine fitoplazma
- Flavescence doree (FD)
- Bois noir (BN) (stolbur ili crno drvo)
- Aster yellows (AY) (žutica astre)
Najopasnija i najštetnija je zlatna žutica (FD), od čije prve pojave naknadno 1-2 godine inficirano trsje potpuno propada. Kod ostale dvije fitoplazme (BN i AY), moguće je da nakon akutne faze bolesti kada su simptomi naročito izraženi, naknadno slijedi oporavak i “ozdravljenje” loze. Do 2007. u hrvatskim vinogradima su se pronalazile manje opasne zlatne žutice BN i AY. Od 2011. godine počele su se pronalaziti prvi zaraženi trsi.
Simptomi
Bolesti uzrokuju mikroorganizmi smješteni u žilnom staničju floema, stanične strukture slične bakterijama, ali bez čvrste stijenke. Kada se nakupi dovoljno organizama floem se začepi i smanji dovod hranjiva u grozdove, drvo i korijen pojavljuju se karakteristični simptomi: uvijanje plojke lista prema naličju, lišće postaje krhko i lomljivo, žućenje lišća kod bijelih sorta odnosno crvenjenje lišća kod crvenih sorta, sušenje cvata, venuće formiranog grozda te slabije odrvenjivanja mladica pa zimi takve mladice smrzavaju.
Biljke domaćini
Glavni domaćin je vinova loza (Vitis vinifera), ostale biljke domaćini su obična pavetina (Clematis alba), crna joha (Alnus glutinosa) i druge vitis vrste ( npr. direktno rodni američki hibridi). Do širenje bolesti dolazi unosom latentno zaraženog sadnog materijala u vinograde. Za daljnje širenje bolesti na kraćim relacijama (5-10 km) je odgovoran vektor Američki cvrčak.
